بررسی کرامت و خوارق عادات از دیدگاه ابن‌سینا و قشیری

مطابق بعضی آموزه­های تصوف و عرفان، سالک چون به حق واصل شود به او نیروی دخل و تصرف در طبیعت عطا می­شود و اموری را انجام می­دهد که دیگران از انجام آن عاجزند. از این امور به «کرامات و خرق عادات» تعبیر شده است. هدف پژوهش حاضر، بیان نظریه‌های ابن‌سینا و قشیری در اثبات این‌گونه افعال است که با روش کیفی و به شکل تحلیلی‌تطبیقی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای به دست آمده است. ابن‌سینا در کتاب الاشارات و التنبیهات به شیوه­ای علمی و فلسفی به توجیه و اثبات اعمال غیرعادی عارفان با ریاضت نفس، مبادرت ورزیده­ و این امور را از مجرای طبیعی دانسته است؛ ولی قشیری در کتاب رسالۀ قشیریه ظهور کرامات و امور غیرمعمول و خرق عادات از ناحیه عرفا را بیان و این مطلب را با استناد به دلایل نقلی مانند قرآن، سخنان پیامبر(ص) و بیان حکایات از سایر عرفا اثبات می‌کند. او شرط قدم در مسیر سلوک را صدق و تبعیت از پیر و مرشد و انسان کامل دانسته است.